موزه آب یزد، جلوه‌ای از اهمیت آب در زمان‌های دور


یزد یکی از شهرهای تاریخی ایران است که قدمت جاذبه‌های آن سبب شده این شهر جزء اولین شهر تاریخی خشتی ایران و دومین شهر تاریخی جهان قرار دارد. با توجه به فراوانی جاذبه‌های شهر یزد و بناهای خشتی، این که نام این شهر تاریخی در سازمان یونسکو به ثبت رسیده از آن به عنوان یک شهر بین المللی هم یاد می‌شود.

موزه آب یزد

موزه آب یزد در یکی از خانه‌های قدیمی یزد برپاست و بازدیدکنندگان با ورود به آن می‌توانند به تاریخ چند هزار ساله آب در این شهر تاریخی پی‌ببرند.

موزه آب در خانه‌ی تاریخی به نام کلاه‌دوزها واقع است و مورد توجه بسیاری از گردشگرانی است که به شهر یزد سفر می‌کنند. این موزه در سال ۱۳۷۹ همزمان با اولین همایش بین المللی کاریز کار خودش را آغاز کرد و هدف آن نشان دادن ارزش و اهمیت آب در منطقه ای کویری است که به مردم نشان دهد آب چقدر اهمیت دارد. آنچه که موزه آب یزد را از دیگر موزه های آب متمایز می‌کند گذشتن یک رشته کاریز صدها ساله از میان آن است؛ کاریزی که روزگاری آب مورد نیاز مردم را تامین می‌کرد.

خانه کلاه‌دوزها

یکی از آثار ارزشمند یزد خانه کلاه‌دوزها است که دستور ساخت آن را مرحوم سید علی اکبر کلاه‌دوز به یکی از بازرگانان عصر قاجاریه در سال های ۱۲۶۶ تا ۱۲۶۹ خورشیدی داد. در حال حاضر مالک این بنا شرکت آب شهر یزد است و به عنوان یکی از جاذبه های این شهر مورد بازدید عموم قرار دارد. این بنا حدود ۵ طبقه دارد که به شرح زیر می باشد:

سطح اول موزه آب یزد

در پایین‌ترین طبقه‌ی خانه انشعابات دو کاریزی رحیم آباد و زارچ قرار دارد و امروزه قنات زارچ با بیش از ۲۰۰۰ سال قدمت و ۷۵ کیلومتر طول، هنوز هم فعالیت خودش را ادامه می‌دهد.

طبقه دوم موزه محل نگهداری مواد غذایی

در بخش بعدی که از در واقع طبقه‌ای بر روی پایین طبقه است به اصطلاح پایاب است. انباری برای خوراکی‌های متفاوت بود که در آن فضا مواد غذایی مختلفی را با روش های خاص نگهداری می‌کردند. پایاب در واقع یک ساحتمان با عمق ۱۰ متری بود که فضای آن به صورت هشت ضلعی ساخته می‌شود و از دمای ثابت .که تقریبا همواره در تمام فصول سال ۱۴ درجه می‌شود برخوردار است  در میان این سطح حوضی دیده می‌شود که گذر آب کاریز از آن هوا را مطبوع نگه می‌دارد

سطح سوم اقامتگاه تابستانه موزه

جایی که اتاق ها و دالان‌های متعددی در آن وجود داشت و برای گذراندن روزهای گرم و طاقت فرسای تابستان گزینه مناسبی به شمار می‌رفت. زیر زمین در چهار طرف حیاط و قسمت زیر هر اتاق مخصوص به یکی از ساکنان بود و فقط آن شخص در فصل گرما از آن استفاده می‌کرد.

سطح چهارم محل سکونت

بعد از اقامتگاه تابستانه به سطح چهارم خانه می‌رسیم جایی که اتاق های پنج دری، تالار، اتاق ارسی، آشپزخانه و محل زندگی خدمتکاران خانه نیز بود.

سطح پنج یا پشت بام معروف به چاه‌خانه

قسمت پایانی خانه یا همان سطح پنجم پشت بام خانه که به آن چاه‌خانه نیز می‌گفتند. از طریق این چاه‌خانه و با استفاده از چرخ چاه، آب‎ چاه‌های معروف به چهل‌گز را بر می‌داشتند و برای آشامیدن و موارد بهداشت اهل خانه استفاده می‌کردند. دو نفر مامور برداشت آب از قناتی بودند که رحیم آباد نام داشت. آنها آب را بالا می‌کشیدند و به منبعی می‌ریختند تا اعضای خانواده در طبقه همکف آن را برداشت کنند. نکته ای که قابل توجه است این است که در این خانه می توانید لوله کشی‌های مربوط به آب را که در حدود ۱۵۰ سال پیش انجام شده نیز مشاهده کنید.
منبع: فارا گشت

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *