گرد و غبار یا ریزگرد توده‌ای از ذرات جامد ریز غبار و گاه دود و … است که در جو پخش شده و دید افقی را میان ۱ و ۲ کیلومتر محدود می‌کند و برای بیماران تنفسی بسیار زیان‌آور است.
رئیس انجمن علوم خاک ایران گفت: هرچه منطقه‌ای از نظر آب و هوا خشک‌تر باشد، میزان پوشش گیاهی کمتری دارد و نسبت به پدیده ریزگرد مستعدتر است، اما مناطقی مانند شمال ایران که در آن بارندگی بسیار است، پوشش گیاهی زیادی دارد و گرد و غبار کمتر است.
با بیان اینکه ذراتی که توسط باد از زمین برمی‌خیزد میزان ته‌نشینی متفاوتی دارد، اظهار کرد: برخی از ذرات بر اثر وزش باد تنها یک الی دو متر حرکت می‌کند، اما ذرات دیگری نیز وجود دارد که در هوا شناور مانده و هزاران کیلومتر جابه‌جا می‌شود.
وی افزود: یکی از مهم‌ترین مسائل در ته‌نشست رسوبات، اندازه ذرات است؛ ذراتی که از کشورهای همسایه به ایران می‌آید، حتی گاهی تا کشور چین نیز جابه‌جا می‌شود، زیرا این ذرات بسیار کوچک است و به راحتی ته نشین نمی‌شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران ادامه داد: عامل دیگری که در ته‌نشینی ذرات گرد و غبار تأثیر دارد، رطوبت هوا است. هرچه مقدار رطوبت بیشتر شود ذرات به یکدیگر می‌چسبد و ته‌نشین می‌شود؛ بنابراین میزان ته‌نشینی به نوع ذرات، خصوصیت خاک و میزان رطوبت بستگی دارد و برای کاهش میزان گرد و غبار باید به این مسائل توجه داشت.
وی در رابطه با تأثیر گرمای هوا و خشکسالی بر میزان گرد و غبار گفت: طبیعی است که هرچه میزان گرمای هوا بیشتر شود، هوا خشک‌تر شده و گرد و غبار نیز افزایش می‌یابد از طرفی مناطق خشک نسبت به پدیده ریزگرد مستعدتر است.
گرجی در همین رابطه افزود: هرچه منطقه‌ای از نظر آب و هوا خشک‌تر باشد میزان پوشش گیاهی کمتری دارد و نسبت به پدیده ریزگرد مستعدتر است، اما مناطقی مانند شمال ایران که در آن بارندگی بسیار است، پوشش گیاهی زیادی دارد و گرد و غبار کمتر است.
وی تاکید کرد: مناطقی که بارندگی سالانه کمی دارد و با خشکسالی مواجه شده است، طبیعتاً پوشش گیاهی خوبی ندارد، اما در نقاطی که میزان بارندگی بسیار است، پوشش گیاهی نیز مناسب بوده که از خاک محافظت می‌کند.
