سدها برای ذخیره آب، جلوگیری از سیل‌ها و طغیان‌های آبی ساخته می‌شوند. سدسازی در جهان تاریخچه‌ای طولانی دارد چند دهه قبل از قرن بیستم سدهای برقابی با سرعت زیاد روی رودخانه‌ها ساخته شدند. در طول سال‌های بعد، تعداد و ابعاد سدها و نیروها  افزایش پیدا کردند و با توسعه تکنولوژی تولید توربین‌ها، ساخت بلندترین سدها در دنیا امکان‌پذیر شد.

سد Kariba:

این سد در مرکز کشورهای زامبیا و زیمبابوه واقع شده است و با حجم مخزن 185 میلیارد متر مکعب و مساحت 5580 کیلومتر مربع دارای بزرگترین دریاچه سد از لحاظ حجم در جهان می باشد. طول دریاچه این سد، 280 کیلومتر و عرض آن در پهن ترین بخش 32 کیلومتر است. سد Kariba دارای 128 متر ارتفاع و 617 متر طول می شود که توسط 1.036 میلیون متر مکعب بتن بنا شده است. این سد 1.470 مگاوات انرژی برق آبی تولید می کند که حدود 60% از انرژی تولیدی نیروگاه های زامبیا و زیمبابوه را به خود اختصاص می دهد.

 سد Bratsk:

سد براتسک روسیه دومین سد بزرگ جهان از نظر گنجایش است. این سد با مخزن خود مساحتی به طول ۵۴,۰۴۰ کیلومتر مربع را در بر دارد. سد براتسک دارای ارتفاع ۱۲۵ متر و طول ۱۴۵۲ متر  است و از بالای آن یک خط ریلی و بزرگراه می‌گذرد. این سد دارای ۴,۵۰۰ مگاوات تولید برق و ۱۸ توربین فرانسیس است. شهر براتسک هم‌زمان با احداث سد عظیم برقابی براتسک ساخته شد. برق حاصل از سد در کارخانه‌های محلی ذوب آلومینیوم، فرآوری چوب، و مواد شیمیایی استفاده می‌شود. نیروگاه برقابی براتسک بزرگترین نیروگاه جهان است. برق آن تا فاصله هزار کیلومتری غرب شهر برای استفاده در حوضه کوزنتسک انتقال می‌یابد. این سد نقش مهمی در توسعه منطقه سیبری داشته است.

سد Akosombo:

سد آکوسومبو در کشور غنا واقع شده و سومین سد بزرگ جهان از نظر ذخیره آب است. این سد روی رود ولتا در جنوب شرقی کشور غنا در تنگه آکوسومبو قرار دارد. سد آکوسومبو دارای بزرگترین مخزن به ابعاد ۸,۵۰۰ کیلومتر مربع است. نیروگاه این سد ۶ دستگاه ژنراتور توربو با تولید هرکدام ۱۲۸,۰۰۰ کیلو وات دارد. سد آکوسومبو منافع فعالیت‌های صنعتی و اقتصادی زیادی را در پی داشته است که در میان آن‌ها میتون به جمله حمل و نقل روی دریاچه، ماهیگیری، فعالیت‌های کشاورزی در طول خط ساحلی و گردشگری اشاره کرد. این سد همچنین برق تولید شده نیاز داخلی کشور غنا را تامین می‌کند؛ در حالی که تامین برق کشورهای همسایه (‌توگو و بنین) را نیز پوشش می‌دهد.

 سد Daniel–Jahnson:

این سد، با نام منیک 5 (Manic 5) نیز شناخته می شود. این سد کانادایی چهارمین سد بزرگ جهان و دارای مخزن 139.8 میلیارد متر مکعب می باشد که بر روی رودخانه Manicouagan قرار گرفته است. سد Daniel–Jahnson در سال 1968 افتتاح شد. این سد به عنوان بزرگترین سد خالی از سکنه با طاق خاکی در جهان، مورد حمایت زیادی واقع شده است. سد Daniel–Jahnson طول 1310.6 متر و ارتفاع 213.97 متر دارد و از 14 پایه و 13 قوس تشکیل شده است. این بنا در سال های بین 1959 تا 1968 و از 2.2 میلیون متر مکعب بتن ساخته شد.  نیروگاه سد Daniel–Jahnson دارای 12 واحد با ظرفیت 2660 مگاوات می باشد.

 سد Guri:

سد گوری (Guri) پنجمین سد بزرگ جهان با ظرفیت ذخیره 135 میلیارد متر مکعب و دریاچه 4000 کیلومتر مربع است. این سد خاکی بتونی دارای 1300 متر طول و 16 متر ارتفاع است. نیروگاه برقابی این سد 10235 مگاوات انرژی تولید می کند که 70% از نیاز کشور ونزوئلا به برق می باشد. عملیات احداث سد گوری در دو مرحله انجام شد که از سال 1963 آغاز و در سال 1986 به پایان رسید.

سد Aswan high:

سد بلند آسوان بر رودخانه نیل بنا شده و با احداث خود دریاچه ناصر (Nasser) را ایجاد کرده است. این سد بزرگ جهان دارای رتبه ششم و ظرفیت 132 میلیارد متر مکعب است. پروژه ساخت این سد از سال 1960 تا 1968 با سرمایه گذاری حدود 1 میلیارد دلار انجام شد. نیروگاه سد Aswan high دارای 12 توربین فرانسیس با ظرفیت 2.100 مگاوات می باشد. از مهمترین مزیت های احداث این سد، رفع نیاز آبیاری در کشور مصر و سودان، جلوگیری از بروز سیل و بهبود عملیات ناوبری در سراسر رودخانه نیل      می باشند. سد Aswan high دارای ارتفاع 111 متر، طول 3830 متر و عرض پایه 980 متر است. سر ریز این سد 11000 متر مکعب آب را در هر ثانیه تخلیه می کند.

 سد W.A. C Bennett: 

سد بنت هفتمین سد بزرگ جهان است که مساحتی برابر با ۷,۷۷۷ کیلومتر مکعب را در بر می‌گیرد. این سد دارای ارتفاع ۱۸۳ متر و طول ۲,۰۶۸ متر است. ایستگاه تولید برق این سد دارای ظرفیت تولید ۲,۷۹۰ مگاوات است و از سال ۱۹۶۸ تولید خود را آغاز کرد.

بنت یک سد برق آبی است. ساخت آن در حدود ۵۰ میلیون دلار هزینه در بر داشت و این بزرگترین پروژه در نوع خود واقع در استان بریتیش کلمبیا به شمار می‌آمد. این سد در ابتدا بنام پریمیر نام‌گذاری شد؛ زیرا چشم‌انداز آن نقش مهمی در آغاز، توسعه و تحقق این پروژه داشت. این سد علاوه بر مزایای مربوط به انرژی تولید شده، فرصت‌های اقتصادی زیادی را برای استان بریتیش کلمبیا در بر داشته است.

سد Krasnoyarsk:

سد Krasnoyarsk هشتمین سد بزرگ جهان است که بر روی رودخانه Yenisey واقع شده و مخزن آن ظرفیت ذخیره سازی 73.3 میلیارد متر مکعب را دارد. این مخزن 2000 کیلومتر مربع مساحت را پوشش می دهد و دارای خط ساحلی حدود 1.560 کیلومتر است. این سد بتنی 124 متر بلندی و 1065 متر طول دارد و در سال های بین 1956 تا 1972 ساخته شده است. سر ریز این سد 20400 متر مکعب آب را در ثانیه تخلیه می کند. نیروگاه سد Krasnoyarsk دارای 12 واحد با ظرفیت تولید 6000 مگاوات انرژی می باشد. آب حاصل از مخزن ذخیره این سد برای مصارفی مانند آبیاری مورد استفاده قرار می گیرد.

سد Zeya

سد زیا در منطقه آمور روسیه و شمال مرز چین قرار دارد. این سد نهمین سد بزرگ دنیا از نظر ظرفیت مخزن است. این مخزن مساحتی بالغ بر ۲۴۰۰ کیلومتر مربع را در بر می‌گیرد. این سد بتنی دارای ارتفاع کلی ۱۱۲ متر و طول تاج ۷۱۴٫۲ متر است. سد زیا از ۶ واحد تولیدی با ظرفیت ۱,۲۹۰ مگاوات ساخته شده است.

 سد Robert Bourassa

سد رابرت بوراسا در شمال کانادا قرار دارد. نیروگاه سد رابرت بوراسا در ۱۴۰ متری زیرزمین احداث شده است؛ به این دلیل این سد را می‌توان بزرگترین سد زیرزمینی جهان نام‌گذاری کرد. ویژگی مهم سد رابرت بوراسا، سرریز پلکانی بسیار بزرگ و منحصربه‌فرد آن است که هر پلکان آن دارای ابعادی به بزرگی دو زمین فوتبال برآورد می‌شود. این سد یکی از قدرتمندترین سدها در جهان است و ۵,۶۱۶ مگاوات برق تولید می‌کند.

منبع: کجارو